BULONG – Tìm Hiểu Chi Tiết Về Cấu Tạo, Phân Loại, Ứng Dụng Và Tiêu Chuẩn Kỹ Thuật

1. Bulong Là Gì?

Bulong (bolts) là một loại chi tiết cơ khí quan trọng, được sử dụng để liên kết, cố định các chi tiết lại với nhau bằng cách kết hợp với đai ốc. Nhờ khả năng chịu lực cao, Bulong đóng vai trò thiết yếu trong ngành công nghiệp, cơ khí chế tạo, xây dựng, giao thông vận tải, điện – viễn thông và nhiều lĩnh vực khác.

1.1. Cấu Tạo Chung Của Bulong

Một chiếc Bulong tiêu chuẩn gồm ba phần chính:

• Thân Bulong: Phần có ren để liên kết với đai ốc hoặc vật liệu khác.
• Đầu Bulong: Có nhiều hình dạng như lục giác, tròn, vuông, trụ… để phù hợp với từng công dụng.
• Ren Bulong: Gồm hai loại chính là ren suốt (chạy toàn bộ thân) và ren lửng (chỉ có một phần ren).

1.2. Nguyên Lý Hoạt Động

Bulong hoạt động theo nguyên tắc ma sát giữa ren bu lông và ren đai ốc, giúp tạo ra lực siết chặt và liên kết các chi tiết lại với nhau.

2. Phân Loại Bulong

Bulong được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau:

2.1. Phân Loại Theo Vật Liệu

• Bulong thép cacbon: Độ bền cao, phù hợp với môi trường không yêu cầu chống ăn mòn.
• Bulong inox (thép không gỉ): Chống oxy hóa, bền bỉ trong môi trường khắc nghiệt.
• Bulong thép hợp kim: Chịu lực tốt, khả năng chịu nhiệt và chống ăn mòn cao.
• Bulong nhựa hoặc composite: Nhẹ, chống hóa chất tốt, sử dụng trong ngành điện và viễn thông.

2.2. Phân Loại Theo Hình Dạng Đầu Bulong

• Bulong lục giác ngoài: Dễ siết chặt bằng cờ lê, phổ biến trong xây dựng và cơ khí.
• Bulong lục giác chìm: Được dùng trong ngành cơ khí chính xác và yêu cầu tính thẩm mỹ cao.
• Bulong đầu tròn cổ vuông: Sử dụng trong kết cấu gỗ, giúp hạn chế xoay tròn khi siết chặt.
• Bulong đầu dù, đầu nấm: Ứng dụng trong ngành sản xuất nội thất, ô tô.

2.3. Phân Loại Theo Tiêu Chuẩn Kỹ Thuật

• Bulong tiêu chuẩn ISO: Được sử dụng rộng rãi trên toàn thế giới.
• Bulong tiêu chuẩn DIN (Đức): Độ chính xác cao, phổ biến trong ngành cơ khí.
• Bulong tiêu chuẩn ASTM (Mỹ): Đảm bảo chất lượng và độ bền vượt trội.
• Bulong tiêu chuẩn JIS (Nhật Bản): Thường dùng trong ngành ô tô và điện tử.

2.4. Phân Loại Theo Cấp Độ Bền

• Bulong cấp bền 4.6, 5.6: Sử dụng trong các liên kết chịu tải nhẹ.
• Bulong cấp bền 8.8, 10.9, 12.9: Chịu lực lớn, ứng dụng trong ngành công nghiệp nặng.

3. Ứng Dụng Của Bulong Trong Công Nghiệp

3.1. Ngành Xây Dựng

• Liên kết dầm thép, khung nhà thép tiền chế, hệ thống giàn giáo.
• Ứng dụng trong các công trình dân dụng, công trình giao thông.

3.2. Ngành Cơ Khí Chế Tạo

• Lắp ráp các chi tiết máy, thiết bị công nghiệp.
• Đảm bảo kết nối chắc chắn giữa các bộ phận chuyển động.

3.3. Ngành Giao Thông Vận Tải

• Sử dụng trong ô tô, xe máy, tàu thủy, hàng không.
• Ứng dụng trong hệ thống đường sắt, cầu đường.

3.4. Ngành Điện – Viễn Thông

• Liên kết tháp truyền tải điện, cột ăng-ten viễn thông.
• Đảm bảo độ bền cho hệ thống trụ đỡ trong môi trường khắc nghiệt.

4. Tiêu Chuẩn Kỹ Thuật Của Bulong

4.1. Cấp Độ Bền Của Bulong

Bulong có nhiều cấp độ bền khác nhau, được quy định theo tiêu chuẩn quốc tế:

• Bulong cấp 4.6: Giới hạn bền 400 MPa, giới hạn chảy 240 MPa.
• Bulong cấp 8.8: Giới hạn bền 800 MPa, giới hạn chảy 640 MPa.
• Bulong cấp 12.9: Giới hạn bền 1200 MPa, giới hạn chảy 1080 MPa.

4.2. Lớp Phủ Bề Mặt Của Bulong

Để tăng độ bền và chống ăn mòn, Bulong thường được xử lý bề mặt:

• Mạ kẽm điện phân: Lớp phủ mỏng, chống rỉ sét trong điều kiện bình thường.
• Mạ kẽm nhúng nóng: Lớp bảo vệ dày, chống ăn mòn tốt hơn, thích hợp với môi trường ngoài trời.
• Phủ Dacromet: Công nghệ tiên tiến, tạo lớp phủ bền vững chống ăn mòn và chịu nhiệt tốt.

5. Cách Lựa Chọn Bulong Phù Hợp

5.1. Xác Định Yêu Cầu Sử Dụng

• Môi trường khô ráo: Có thể sử dụng Bulong thép thường hoặc mạ kẽm điện phân.
• Môi trường ngoài trời, hóa chất: Nên chọn Bulong inox hoặc mạ kẽm nhúng nóng.
• Ứng dụng chịu lực cao: Sử dụng Bulong cấp bền 8.8 trở lên.

5.2. Kiểm Tra Tiêu Chuẩn Kỹ Thuật

• Đảm bảo Bulong có đầy đủ chứng nhận theo ISO, DIN, ASTM hoặc JIS.
• Kiểm tra đường kính, bước ren, độ dài phù hợp với yêu cầu kỹ thuật.

6. Tổng Kết

Bulong là chi tiết cơ khí không thể thiếu trong nhiều ngành công nghiệp, với đa dạng chủng loại, vật liệu và tiêu chuẩn kỹ thuật. Việc lựa chọn Bulong phù hợp giúp tối ưu hiệu suất làm việc, đảm bảo độ bền và an toàn cho công trình, máy móc.